Toshkent, Oʻzbekiston – Finasia Capital, Londonda joylashgan yirik korporativ moliyaviy maslahat firmasi, 2024-yil 27-dekabrda Oʻzbekiston Markaziy bankida (OMB) qarz masalalari boʻyicha oʻz tajribasini namoyish etdi. Ushbu yirik tadbir Finasia Capital kompaniyasining Oʻzbekiston kompaniyalarini global bozorga ulash yoʻlini koʻrsatdi.

Taqdimotning asosiy jihatlari

1. Finasia Capital haqida

• Kapital bozorlar va qarz maslahat xizmatlariga ixtisoslashgan Londonda joylashgan korporativ moliyaviy maslahat firmasi.
• 30 yildan ortiq tajribaga ega bo‘lgan investitsion bankirlar va korporativ moliya bo‘yicha mutaxassislar tomonidan asos solingan.
• Suveneritetlar, korporatsiyalar va moliyaviy institutlar uchun kapital jalb qilish, qarzlarni qayta tuzish va ESG moliyalashtirishda kompleks yechimlar taklif etadi.

2. Asosiy yutuqlar va imkoniyatlar

• Global hamkorliklar: Xalqaro moliyaviy institutlar, global investitsiya banklari, eksport kredit agentliklari va xalqaro investorlar bilan innovatsion moliyaviy echimlar taklif etadi.
• Muqarrar bitimlar:
  • Oʻzbekistonning barcha suveren evroobligatsiyalarini chiqarishda muhim rol oʻynagan.
  • 2024-yilda Navoi tog‘-metallurgiya kombinati tomonidan chiqarilgan anʼanaviy evroobligatsiya, Agrobankning yashil evroobligatsiyasi va koʻp valyutali sindikatsiyalangan krediti kabi yirik loyihalarda ishtirok etgan.

3. Mavjud moliyaviy vositalar

• Katta va oʻrta banklar uchun (aktiv hajmi 10–30 trln soʻm yoki $0.8–$2.3 mlrd):
  • Evroobligatsiyalar (yopiq joylashtirish va ochiq taklif)
  • Sindikatsiyalangan/klub krediti
  • Subordinatsiyalangan qarz
• Kichik va oʻrta banklar uchun (aktiv hajmi 10–30 trln soʻm yoki $0.8–$2.3 mlrd):
  • Ikki tomonlama kreditlar
  • Xalqaro moliya va donor tashkilotlari kreditlari
  • Eksport kredit agentliklari tomonidan qo‘llab-quvvatlangan kreditlar
  • Qisman kredit kafolatlari
  • Qayta moliyalash uchun kredit liniyalari
  • Savdo moliyaviy vositalari

4. Korporativ evroobligatsiyalar chiqarish jarayoni

Oldindan tayyorgarlik

• Ichki rejalashtirish: moliyaviy ehtiyojlarni baholash, bitim hajmi va mablagʻdan foydalanish maqsadini aniqlash.
• Maslahatchilarni jalb qilish: moliyaviy maslahatchilar, anderrayterlar, huquqshunoslar, auditorlar va boshqa bitim ishtirokchilarini tayinlash.
• Kredit reytingini olish: Moody’s, Fitch yoki S&P kabi agentliklardan kredit reytingini olish yoki yangilash.

Bitimni tuzish

• Bitimning tuzilishi: valyuta, muddat, tuzilma va format.
• Huquqiy hujjatlarni tayyorlash: taklifnoma, bitim hujjatlari (masalan, obuna shartnomasi, ishonch shartnomasi, agentlik shartnomasi) va yashil/ESG/SDG obligatsiyalari uchun hujjatlar.

Marketing va investorlar bilan ishlash

• Bozorga chiqish vaqti: marketing kampaniyasini boshlash va obligatsiyalarni joylashtirish uchun optimal vaqtni aniqlash.
• Investorlar uchun materiallarni tayyorlash: taqdimotlar va analitik materiallarni ishlab chiqish.
• Marketing kampaniyasi va “roadshow” tadbirlari.

Narx belgilash va chiqarish

• Dastlabki narx belgilash va buyurtma kitobi boshqaruvi: buyurtma kitobini ochish va investor buyurtmalarini qabul qilish, dastlabki narxni belgilash.
• Yakuniy narx va chiqarish: investorlar talabi va bozor sharoitlarini hisobga olgan holda kupon stavkasi va obligatsiya narxini aniqlash, obligatsiyalarni investorlar o‘rtasida taqsimlash va hisob-kitoblarni amalga oshirish (masalan, Euroclear yoki Clearstream orqali).
• Fond birjasida ro‘yxatdan o‘tish: obligatsiyalarni tanlangan fond birjasida (masalan, London yoki Venna fond birjasida) ro‘yxatdan o‘tkazish.

Chiqarishdan keyingi faoliyat

• Shaffoflikni taʼminlash: fond birjasi talablariga muvofiq yangilangan moliyaviy hisobotlarni va boshqa maʼlumotlarni muntazam ravishda korporativ veb-saytda chop etish.
• Investorlar bilan munosabatlar: investorlar bilan ochiq va izchil muloqotni qo‘llab-quvvatlash.
• Kelishuvlar va shartlarga rioya qilish: investorlar bilan kelishilgan shartlar va bitimlar ustidan doimiy monitoring o‘tkazish.

5. ESG moliyalashtirish

Atrof-muhitni muhofaza qilish, ijtimoiy masʼuliyat va boshqaruvga yo‘naltirilgan ESG vositalari orqali barqarorlikni targ‘ib qiladi. Yashil, ijtimoiy va boshqaruvga asoslangan loyihalarni moliyalashtirish uchun ESG obligatsiyalar chiqarish jahon trendlariga va O‘zbekistonning barqarorlik maqsadlariga mos keladi.

6. Agrobankning birinchi yashil evroobligatsiya bitimi va koʻp valyutali yashil sindikatsiyalangan krediti – asosiy jihatlar

Agrobankning Finasia Capital bilan tajribasi:

Agrobank, Oʻzbekistonning uchinchi yirik banki, uchrashuvda oʻz muvaffaqiyat hikoyasini oʻrtoqlashdi va Finasia Capital bilan hamkorlikdagi ikki muhim bitimni taʼkidladi:

• Birinchi yashil evroobligatsiya chiqarish: 2024-yil 25-sentabrda Agrobank 400 million dollarlik yashil evroobligatsiyalarini 9.25% kupon bilan, 2029-yil oktyabr oyida toʻlash sharti bilan muvaffaqiyatli chiqardi. Mahalliy valyutali tranche (700 milliard soʻm yoki 55 million dollar) ham chiqarildi va buyurtma kitobi 1 milliard dollardan oshdi. Ushbu muvaffaqiyat O‘zbekiston moliyaviy bozorlariga xalqaro ishonchning o‘sib borayotganini koʻrsatadi.
• Yashil sindikatsiyalangan kredit: Agrobank 2024-yil noyabr oyida 250 million dollarlik koʻp valyutali yashil sindikatsiyalangan kreditni jalb qilishga muvaffaq boʻldi. Bitim AQSH dollari, yevro, yapon iyenasi va xitoy yuanini oʻz ichiga olgan boʻlib, investorlarning yuqori talabini qondirdi va buyurtma kitobi 375 million dollardan oshdi.