Global Banking & Markets (GBM) tomonidan tashkil etilgan "Bonds, Loans & ESG Capital Markets CEE, CIS & Türkiye 2024" konferensiyasi 2024-yil 19-20-noyabrda Istanbulda bo‘lib o‘tdi va 600 dan ortiq ishtirokchilarni, jumladan hukumat vakillari, korporativ rahbarlar, investorlar va moliyaviy ekspertlarni jamladi. 70 dan ortiq ma'ruzachilar ishtirok etgan ushbu tadbir moliyalashtirish muammolari, ESG integratsiyasi va mintaqaviy kapital bozorlari tendentsiyalariga qaratilgan.

Bu yetakchi tadbir murakkab bozorlarda bitimlarni amalga oshirish uchun shaxsiy uchrashuvlarni optimallashtiruvchi ekotizimning bir qismi hisoblanadi. 2010-yilda tashkil topganidan beri, GBM MDH, Markaziy va Sharqiy Yevropa, Afrika va Yaqin Sharq kabi o‘sib borayotgan bozorlarda chuqur tajribaga ega. Ular o‘tkazadigan tadbirlar murakkab, ko‘p tomonlama bitimlar bilan bog‘liq xarajatlarni, samarasizlikni va xavflarni kamaytirishga qaratilgan, yiliga 10,000 dan ortiq bitim amalga oshiruvchilarni jamlashadi.

Finasia Capital bosh direktori va hamasoschisi Odilbek Isakov panelist sifatida sahnaga chiqib, mintaqadagi moliyaviy manzara bo‘yicha O‘zbekistonning rivojlanayotgan rolini muhokama qildi, mamlakatning transformatsion yo‘li va MDH kapital bozorlaridagi markaziy nuqta sifatida paydo bo‘lishini ta'kidlab o‘tdi.

O‘zbekistonning MDH kapital bozorlaridagi ilg'orlashuvi

Konferensiyadagi asosiy voqealardan biri "O‘zbekiston MDHning kapital bozorlarida markaziy nuqta bo‘lib qolishining sabablari va yo‘llari" mavzusidagi panel muhokamasi bo‘ldi. Sessiyada, jumladan janob Isakov ham, panelistlar O‘zbekistonning mintaqaviy lider sifatida xalqaro kapital bozorlariga kirishda asosiy omillarni ko‘rib chiqdilar. Muhokamada quyidagi asosiy masalalar ko‘tarildi:

1. Bozor islohotlari, makroiqtisodiy barqarorlik va kuchli o‘sish istiqbollari davlatning kapitalga kirish imkoniyatlarini mustahkamlab turadi.
   Janob Isakov O‘zbekiston tomonidan amalga oshirilgan keng ko‘lamli islohotlarni batafsil tushuntirdi, bu islohotlar investorlar uchun jozibador muhit yaratdi va mamlakatning kapital bozorlariga bo‘lgan ishonchni oshirdi.

   Shuningdek, makroiqtisodiy barqarorlik va yuqori iqtisodiy hamda demografik o‘sish, shuningdek, past qarz 2019-yil fevralda mamlakatning birinchi marta 1 milliard AQSh dollarini chiqarishiga yordam berdi.

2. Davlat korxonalarini transformatsiya qilish va zamonaviylashtirish korporativ chiqimlarni faollashtirdi.
   Janob Isakov ikkinchi yirik qarz beruvchi SQB davlatning izidan borib, 2019-yil noyabrda 300 million AQSh dollarini chiqarib, kapital bozorlariga qadam qo‘yganini ta'kidlab o‘tdi. Bu bitimdan oldin, SQB IFC bilan hamkorlikda o‘zini hukumat vositasidan tijoratga yo‘naltirilgan tashkilotga aylantirish ustida ishlagan. Ipoteka Bank, NBU, UzAuto, UNG, Agrobank va NMMC shundan beri o‘zlarining dastlabki obligatsiyalarini chiqarishdi va shu tariqa xalqaro kapital bozorlarida jami kapitalni 10 milliard AQSh dollaridan oshirishdi.
3. Mintaqaviy namuna o‘rnatish Muhokama O‘zbekistonning kengroq MDH doirasidagi rolini ta'kidlab, uning faol iqtisodiy tashabbuslari Markaziy Osiyo davlatlarini mustahkam iqtisodiy va savdo aloqalarini rivojlantirishga intilishda yordam berdi.
4. Reytingni oshirish Kuchli iqtisodiy o‘sish, jumladan, 2018-yildan beri aholi jon boshiga YAIM ikki baravar oshgani hamda boshqaruv ko‘rsatkichlaridagi sezilarli yaxshilanishlar bilan O‘zbekiston reyting agentliklari tomonidan reytingni oshirishga tayyor.

IPO imkoniyatlari va reytinglarni yaxshilash

Panel O‘zbekistonning mahalliy va xorijiy fond birjalarida yirik davlatga qarashli korxonalarining dastlabki jamoat takliflari (IPO) orqali kapitalni jalb qilish bo‘yicha jasoratli rejalarini muhokama qildi. Bu IPOlar mamlakatning o‘z kapital bozorlarini chuqurlashtirishda, investorlar bazasini kengaytirishda va ushbu tashkilotlardagi shaffoflik va hisobdorlikni oshirishda hal qiluvchi ahamiyatga ega deb ko‘rilmoqda.

Janob Isakov tog‘-kon sanoati, gidroenergetika va telekommunikatsiyalar kabi asosiy sanoat tarmoqlari allaqachon tashqi jamoat takliflari uchun tayyorlanayotgani hamda yaqinda tashkil etilgan Milliy Investitsion Fond orqali 17 ta davlat korxonasi va banklarining ulushlarini vakillik qilayotganini ta'kidlab o‘tdi, bu esa O‘zbekistonni global kapital bozorlari ekotizimiga integratsiyalashuvining muhim qadamidir.

Panelistlar yana bir bor ta'kidlashlaricha, bu IPOlarning muvaffaqiyati O‘zbekistonning yetakchi global reyting agentliklaridan kredit reytingini oshirishga erishishiga bog‘liq. Yuqori suveren reytingi xalqaro investorlar uchun xavfsizlikni kamaytirish belgisi bo‘lib, bu esa bozor qabul qilinishini yaxshilash va hukumat hamda korporativ sub'ektlar uchun qarz olish xarajatlarini kamaytirishga yordam beradi. Janob Isakov hukumatning davom etayotgan islohotlari, masalan, moliyaviy intizomni kuchaytirish, tartibga solish standartlarini zamonaviylashtirish va ESG (Ekologik, Ijtimoiy va Boshqaruv) masalalariga ustuvorlik berish kabi strategik yo‘nalishlar bu kabi yuksalishlar uchun talablarga javob berishga mo‘ljallanganligini qayd etdi.

IPOlarni soddalashtirishdan tashqari, reytingni oshirish ham mamlakatning obligatsiyalarni raqobatbardosh stavkalar bilan chiqarish qobiliyatini kuchaytiradi, institutsional investorlarni jalb etadi va kapital kirib kelish manbalarini xilma-xillashti. Panelistlar bu yutuqqa erishish uchun makroiqtisodiy barqarorlikni ta'minlash, boshqaruv tuzilmalarini mustahkamlash va izchil ishlash orqali investorlar ishonchini qurish bo‘yicha davomli sa'y-harakatlarni talab etilishini tan oldilar. O‘zbekistonning shaffoflikka bo‘lgan sodiqligi, yaqinda moliyaviy ma'lumotlarni ochiqlash va kredit reytingi agentliklari bilan aloqalarni kuchaytirish orqali namoyon bo‘ldi, bu kelajakdagi muvaffaqiyatning kalit omili sifatida ko‘rsatildi.

Kelajak uchun zamin yaratish

Janob Isakov ta'kidlaganidek, O‘zbekistonning yo‘li iqtisodiy salohiyatni ochish maqsadida olib borilayotgan oqilona siyosatlarning davomi hisoblanadi.

O‘zbekiston 2030 Strategiyasi yaqinda YAIMni 160 milliard AQSh dollaridan 200 milliard AQSh dollarigacha ko‘tarilishi bilan, aholi boshiga YAIMni taxminan 5000 AQSh dollariga etkazishni rejalashtirgan asosiy o‘sish va islohotlarni belgilab beradi.

Jahon Savdo Tashkilotiga kirish (2026-yilda kutilmoqda) harakatlari mamlakat rahbariyatining strategik ko‘rish qobiliyatini va O‘zbekistonning iqtisodiy raqobatbardoshligini qo‘llab-quvvatlashga bo‘lgan intilishini yanada tasdiqlaydi.

Panel auditoriyaga ta'sir qildi va O‘zbekistonning o‘sish va islohot strategiyalari global bozorlar bilan integratsiyalashuvni ilhomlantirishi mumkinligini yoritib berdi.